Nobelova nagrada za književnost

[ZOE]

11.10.2007.

Dobitnica ovogodišnje Nobelove nagrade za književnost je britanska književnica Doris Lesing. U obrazloženju se, između ostalog, kaže da ona u svojim delima na epski način prenosi iskustva žene, medjutim, u njenim delima, žene nisu krhka bića, već snažne ličnosti, koje često ispoljavaju i agresivnost i cinizam obično svojstven muškarcima. Među njena najpoznatija dela spada roman "Zlatna beležnica" iz 1962. godine, koji govori o književnici rastrzanoj između uloga supruge, spisateljice, političke aktivistkinje i ljubavnice. Od svih dela Doris Lesing na srpski jezik preveden je jedino roman "Peto dete".

[Kalina]

Palo mi na pamet da malo prosirim ovu temu....

Nobelova nagrada za knjizevnost se dodeljuje od 1901 godine.

Ovo je prvi dobitnik:

Sili Pridom



(16. mart 1839. - 7. septembar 1907.), francuski književnik iz doba Parnasovog pokreta, pokreta koji je htio obnoviti eleganciju romantizma u francuskoj poeziji. Godine 1901. je prvi dobio Nobelovu nagradu za književnost

Pridom je studirao nauke, no zbog očne bolesti nije mogao nastaviti karijeru. Prvo je radio u fabrici, no 1860. je počeo studirati pravo. Godine 1865. je počeo pisati malenkolične pjesme inspirisane ljubavi. Stances at poemes (1865) sadrži njegovu najpoznatiju poemu Razbijena vaza. Trials i Solitude su takođe pisane u tom njegovom početnom sentimentalnom stilu.

Pridom se kasnije posvetio lirici Parasinista pišući djela tako da predstavi filozofske koncepte u obrnutom smislu. Najpoznatija djela u toj seriji su mu Pravda (187 i Sreća (188. Ta su djela kasnije pretvorena u faustijanski način ljubavi. U Francusku akademiju primljen je 1881.

izvor:Wikipedia

[Kalina]

1902:

Teodor Momsen



(30. novembar 1817 � 1. novembar 1903) je bio nemački istoričar, pesnik, i pravnik. Teodor Momsen je dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1902. godine.

Momsen je klasični istoričar 20. veka. Studirao je pravo i klasične nauke od 1838-43. godine, a posle nekoliko godina provedenih u Francuskoj i Italiji i kratke novinarske karijere, postao je univerzitetski profesor. Politički je bio angažovan u revoluciji 1848.-49. što je rezulitovalo napuštanjem profesorske službe. Godine 1858. dodeljena mu je Katedra za istoriju satrog veka na Univerzitetu u Berlinu. Bio je stalni član Pruske akademije nauka i umetnosti, i aktivan i istaknuti član pruskog parlamenta. 1902. godine dobio je Nobelovu nagradu za književnost za djelo "Istorija Rima" (R�mische Geschichte).

[Kalina]

1903:

Bjernstjerne Bjernson norveski pisac, vodeca licnost norveskog i nordijskog kulturnog zivota u 19. veku. Knjizevnu slavu stekao je pripovetkama o seljacima ''Sineve Sulbaken'', ''Arne'', ''Srecan decak'', ''Otac'', kojima je otvorio novu epohu norveske proze, ugledajuci se stilom i tehnikom na sage i narodno pripovedanje. Medju istorijskim dramama najznacajnija je trilogija ''Sigurd Slembe'', s jasnim nacionalnim programom povezivanja najstarijeg i savremenog doba. Ostala dela: drame ''Stecaj'', ''Urednik'', ''Kralj'', ''Novi sistem'', ''Iznad moci'', ''Rukavica'', pesme ''Pesme i pesme za pevanje'', ''Arnljot Geline''.

[Kalina]

1904:
Dvojica su podelili nagradu:

Frederik Mistral



Francuski pisac i filolog. Najviše je pisao lirske pesme, epove i drame. Posebno je zaslužan što je očuvan od zaborava provansalski jezik i obnovljeno pesništvo na provansalskom, a posle dve decenije rada sastavio je francusko-provansalski rečnik. Dela: epopeje "Mirejo", "Kalendo".

Drugi je:

Hose Ecegeraj i Ezagire

( o njemu jos nisam nista pronasla, konsultovacu se kod kuce sa Popularnom Enciklopedijom, pa ako ima sta napisacu)

[Kalina]

1905

Henrik Sjenkjevič



(polj. Henryk Sienkiewicz) (Vola Okžejska, Poljska, 5. maj 1864. - Vevej, Švajcarska, 15. novembar 1916.), bio je poljski književnik. Za roman Quo vadis nagrađen je Nobelovom nagradom za književnost 1905.

Studirao je filologiju u Varšavi, a s putovanja po Nemačkoj, Francuskoj i Engleskoj slao je poljskim novinama putopise pod pseudonimom Litvos (Litwos). Proputovao je Ameriku, Evropu i Afriku.

Nakon povratka u Poljsku, posvetio se proučavanju istorije, što je za rezultat imalo veliku književnu trilogiju o Poljskoj sredinom 17. veka: �Ognjem i mačem�, �Potop� i �Pan Volodijovski�.

Bio je neizmerno popularan u Poljskoj. Godine 1900. nacionalnim doprinosima je skupljeno dovoljno sredstava da mu se kupi dvorac u kojem su živeli njegovi preci.

Dela

* �Uzalud�, 1870.
* �Niko nije prorok u svojoj zemlji�, 1872.
* �Dva puta�, 1873.
* �Skice ugljem� (Szkice Węglem), 1877.
* �Bartek pobednik� (Bartek Zwycięzca), 1982.
* �Čuvar svetionika� (Latarnik), 1884.
* �Ognjem i mačem� (Ogniem i mieczem), 1884.
* �Potop� (Potop), 1886.)
* �Pan Volodijovski� (Pan Wołodyjowski), 1888.
* �Bez dogme� (Bez dogmatu), 1891.
* �Porodica Palanjecki� (Rodzina Połanieckich), 1895.
* �Quo vadis� (Quo Vadis), 1896.
* �Krstaši� (Krzyżacy), 1900.
* �Kroz pustinju i prašumu� (W pustyni i w puszczy), 1911.

[Kalina]

1906

Đozue Karduči



(Val di Kastelo kraj Luke, 27. jul 1835. - Bolonja, 16. februar 1907.), italijanski pjesnik

U mladosti republikanac, a poslije monarhista Karduči je osnovao neoklasicistički književni pokret, koji poezijom reagira na romantizam svojega doba. U njemu se osjeća istorijsko-patriotska tendencija te parnasovski odraz i veza sa suvremenim europskim strujanjima. Poeziji, koja mu 1906. donosi Nobelovu nagradu za književnost, najviše je dao zbirkom "Novi stihovi". Poznat je i kao kritičar i prozni pisac.

[Kalina]

1907


Rudyard Kipling



(Bombay, 30.12. 1865. - London, 18.1. 1936.) je bio engleski književnik

U djetinjstvu je naučio hindski, pohađao je vojno učilište u Devonshireu, a 1833. vratio se u Indiju i djelovao kao novinar. Putovao je u Japan, Ameriku i Južnu Afriku. S jednakim žarom djelovao je u književnom i političkom životu Britanije. Njegova proza donosi izuzetnu sliku indijskog života i svijeta britanskih vojnika, s osobitim smislom za svijet djece i životinja. Bio je zagovornik britanskog imperijalizma, a kao utjelovljenje kolonijalizma nemilosrdno je karikiran i parodiran. Najčitanije su i najznačajnije njegove knjige o džungli, koje karakterizira izvanredno poznavanje tajanstvene Indije i svijeta životinja.

Djela:

* "Balade iz vojarne"
* "Priproste priče s planine"
* "Sablasna rikša i druge priče"
* "Knjiga o džungli"
* "Kim"
* "Svjetlost se ugasila"

[Kalina]

1908

Rudolf Kristof Ojken
(Aurih, 5. januar 1846. - Jena, 14. septembar 1926.), njemački filozof



Bio je profesor u Baselu i Jeni. Obnovio je Fihteov etički idealizam. Smatrao je da današnja kultura razara život, jer je svako njeno područje stvorilo zasebne nazore koji se ne spajaju u jednu životnu sliku. Kritikuje te razne životne sisteme i stvara nazor da život ima smisla samo kao stvaranje zbiljnosti (aktivizam). Sudjelovao je u mirovnom pokretu, a 1908. godine dobio je Nobelovu nagradu za književnost.

Djela:

* "Jedinstvo duhovnog života u svijesti i činu čovječanstva"
* "Osnovna crte jednog novog nazora na svijet"
* "Smisao i vrijednost života"
* "Glavni suvremeneni problemi filozofije religije"
* "Čovjek i svijet"

[Kalina]

1909

Selma Lagerl�f



Selma Ottilia Lovisa Lagerl�f (�stra �mtervik, 20. novembar 1858. - M�rbacka, 16. mart 1940.), švedska književnica.

Dobitnica je Nobelove nagrade za književnost 1909. godine čime postaje prva žena koja je dobila ovo priznanje za svoj literarni rad. Godine 1914. postaje prva članica Švedske akademije, tijela koje dodjeljuje spomenutu nagradu.

Središnji motivi i likovi njezinih djela su iz zavičajne Švedske, osobito rodna pokrajina V�rmland, a inspirirao ju je i život južne Italije, Palestina, moderni socijalizam, stare sjevernjačke legende. Svijet događaja i likova vrti se oko okosnice ljubav - smrt, zlo - dobro. Nastojala je sjediniti kršćanstvo i socijalizam. Njezin stil je liričan, jednostavan i ispovijedan.

Prvo je djelo G�sta Berling (G�sta Berlings saga) objavila 1891. U njemu, uz obilje fantastičnih elemenata, prikazuje život u pokrajini V�rmland u 19. st.

Roman Antikristova čuda (Antikrists mirakler) iz 1897. u kojem pokušava pomiriti kršćanstvo i socijalizam donio joj je konačno priznanje.

Slijedi putovanje u Palestinu koje ju inspirira za stvaranje velikog romana Jerusalem, I, II (1901-02). U njemu opisuje vjersku sektu iz švedske pokrajine Dalarna koja putuje u Jeruzalem da bi osnovala naseobinu.

Kršćanstvo tematizira i u pričicama za djecu Legende o Kristu (Kristus legender).

U domovini je i danas poznata prvenstveno kao autorica knjige za djecu "Čudesno putovanje Nilsa Holgersona kroz Švedsku", I, II (Nils Holgersons underbara resa genom Sverige, 1906-07). Djelo je napisano po narudžbi s ciljem unapređenja nastave geografije u osnovnoj školi. Generacije Šveđana su stjecala prve spoznaje o svojoj domovini kroz pustolovine dječaka Nilsa koji je proputovao zemlju leteći na guski.

Izvan Švedske je manje poznata njena angažiranost po pitanju ravnopravnosti spolova; osobito se zalagala za pravo glasa žena.

Početkom Drugog svjetskog rata, kada je Sovjetski Savez pretendirao na Finsku koja je historijski bila daleko usmjerenija Švedskoj nego Rusiji, Finskoj je vladi poslala svoju Nobelovu medalju kako bi im financijski pomogla. Dirnuti ovim gestom, članovi Vlade su potreban novac sakupili na drugi način, a medalju su, uz zahvale, vratili njezinoj vlasnici.

Preminula je nedugo potom, u martu 1940. na svome imanju M�rbacka, u pokrajini V�rmland.

Pedesetak godina poslije, 1991. Švedska izdaje novčanicu od 20 kruna s njezinim likom.

Bibliografija

* G�sta Berling (G�sta Berlings saga), 1891.
* Osynliga l�nkar, 1894.
* Antikrists mirakler, 1897.
* En herrg�rdss�gen, 1899.
* Jerusalim (Jerusalem), 1901.-02.
* Herr Arnes penningar, 1904.
* Legende o Kristu (Kristuslegender), 1904.
* Čudesno putovanje Nilsa Holgersona kroz Švedsku (Nils Holgerssons underbara resa genom Sverige), 1906.-07.
* Liljecronas hem, 1911.
* K�rkarlen, 1912.
* Kejsarn av Portugallien, 1914.
* Troll och m�nniskor, 1915.-21.
* Bannlyst, 1918.
* M�rbacka, 1922.
* L�wensk�ldska ringen, 1925.
* Charlotte L�wensk�ld, 1925.
* Anna Sv�rd, 1928.
* Ett barns memoarer, 1930.
* Dagbok f�r Selma Ottilia Lovisa Lagerl�f, 1932.
* H�st, 1933.
* Fr�n skilda tider, 1943.-45., posmrtno

[Kalina]

1910

Paul Hajze
(Paul Johann Ludwig von Heyse) (Berlin, 15. mart 1830. - Minhen, 2. april 1914.),



Pored toga sto je smatran jednim od najvaznijih pesnika tadasnje Nemacke, Paul Hajze je bio veliki majstor novele. U svom delu je velicao ljudsku doslednost, ljubav kao nebeski dar, a pre svega je prikazivao neobicne ljudske sudbine, otkrivajuci nove strane covekove prirode.

* "Nove novele" (1862.)
* "Protiv struje" (1907.)

[Kalina]

1911

Морис Метерлинк



Гроф Морис Полидор Мари Бернард Метерлинк (Maurice Polydore Marie Bernard Maeterlinck) (Женева, 29. август 1862. - Ница, 6. мај 1949.), је белгијски књижевник. Главне теме у његовом раду су биле смрт и смисао живота.

Добитник је Нобелове награде за књижевност 1911. године.

[Kalina]

1912

Gerhart Hauptman



(15. novembar 1862. � 6. jun 1946), nemački dramatičar

Karijera dramskog pisca

Rođen je u Obersalzbrunu, malom gradu u Šleskoj, a sada delu Poljske. Nakon škole u svom rodnom mestu pohađao je realnu gimnaziju u Breslau (Vroclavu), a zatim je izučavao agrikulturu na ujakovom imanju. Nije mu se sviđao seoski život, pa se vratio u Breslau i upisao se u umetničku školu, nastojeći da postane vajar. Tu se upoznao doživotnog prijatelja Jozefa Bloka. Nakon toga studirao je u Jeni, a veliki deo 1883. i 1884. proveo je u Italiji. Oženio se 1885. i smestio se u Berlinu i potpuno se posvetio literarnom radu. Brzo je stekao veliki ugled kao glavni predstavnik moderne drame. Povukao se 1891. u Šlesku. Prva drama mu je bila Pred izlazak sunca (1889) i u toj drami inaugurisao je naturalistički pokret u modernoj nemačkoj literaturi. Nakon toga je sledilo nekoliko drama, od kojih je Veber snažna drama, koja opisuje ustanak šleskih tekstilaca 1844.

Značajne su i njegove komedije, dramska poema Hanela (1893), istorijska drama Florijan Grejer (1895). Napisao je i dvije tragedije na temu života seljaka u Šleskoj. Zenit je dostigao 1911, kada je napisao nem. Die Ratten, za koje je dobio Nobelovu nagradu za književnost 1912. Za vreme Prvog svetskog rata bio je pacifista. U tom periodu napisao je nekoliko istorijsko-alegoričnih drama. nakon rata opadala mu je sposobmost. Ostao je u Nemačkoj tokom perioda nacizma i preživeo je bombardovanje Drezdena.

[Kalina]

1913

Rabindranat Tagor
(7. maj 1861 - 7. avgust 1941)



indijski književnik i filozof.Sin hinduističkog filozofa i vjerskog mistika Devendranaha. Tokom dugog života napisao je više od 1000 poema, 24 drame, osam romana, više od 2000 pesama, veliki broj eseja i druge proze. Njegova poezija se odlikuje jednostavnošću emocija, eseji jačinom misli, a romani društvenom svešću. Glavni cilj mu je bio povezivanje istoka i zapada. Sam je prevodio svoju lirsku poeziju na engleski jezik.Najznačajnija dela su mu zbirke pesama Gradinar i Gitandžali, a od romana Brodolom.

[Kalina]

1915

Romen Rolan



rođen je u Klamensiju (fr. Clamency) 29. januara 1866 a umro je u Vezleju (fr. Vézelay) 30. decembra 1944. Bio je francuski književnik, dramaturg i muzikolog.

Đak je pariske Ecole Normale Superieure i rimske Arheološke škole (po struci je istoričar). Posle diplomiranja posvetio se studiranju muzikologije gde je doktorirao sa tezom "Istorija evropske opere pre Lilija i Skarlatija".

Prvu knjigu je objavio 1902, kada je već imao 36 godina. Trinaest godina kasnije, 1915, dobio je Nobelovu nagradu za književnost za delo Žan Kristof. U obrazloženju nagrade je rečeno: „... za doprinos uzvišenom idealizmu književnog dela, i za osećajnost i ljubav prema istini koje je koristio u opisu različitih ličnosti.“

Romen Rolan je bio pasionirani ljubitelj umetnosti: opere, Mikelanđela, Skarlatija, Betovena. Bio je lični prijatelj Riharda Štrausa. Divio se pacifističkim idejama Lava Tolstoja i indijskih mislilaca u predvečerje Prvog svetskog rata. O ovim idejama je razmenjivao mišljenja sa Gandijem i Tagorom.

1914

Nije dodeljena